- Σημαντικά στοιχεία που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν:
Κάθε παιδί θρηνεί και εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο. Άλλα παιδιά γίνονται εσωστρεφή και οδηγούνται στην απομόνωση, ενώ άλλα παιδιά υιοθετούν επιθετική συμπεριφορά με έντονα ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος. Άλλα παιδιά πάλι εμφανίζουν φόβους κατά τη διάρκεια του ύπνου, σωματικά συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές ή ακόμα και παλινδρόμηση σε συμπεριφορές προηγούμενων σταδίων ανάπτυξης, όπως πιπίλα και νυχτερινή ενούρηση. Τέλος κάποια παιδιά μπορεί να αναζητούν επίμονα το άτομο που έχει πεθάνει και να θέλουν να συζητούν συνέχεια για αυτό, ενώ άλλα να νιώθουν ανακούφιση λόγω πρότερου άγχους για τον επικείμενο θάνατο και εκτονώνονται μέσα από το παιχνίδι ή τις ζωγραφιές τους.
Τα παιδιά θρηνούν κατά διαστήματα μέσα σε μια μακρόχρονη περίοδο πένθους.Ο θρήνος των παιδιών δεν έχει χρονικό τέλος. Καθώς όμως δεν μπορούν να αντέξουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τα οδυνηρά συναισθήματα, μπορεί τη μια στιγμή να είναι θλιμμένα, ενώ την αμέσως επόμενη να παίζουν ή να γελούν. Ο θρήνος μπορεί να επανέλθει σε επόμενα στάδια ανάπτυξης του παιδιού. Αυτό συμβαίνει καθώς οι αλλαγές στη νοητική και συναισθηματική του εξέλιξη, αλλά και στην κοινωνική του ζωή, είναι πιθανό να ξαναφέρουν στην επιφάνεια το δυσάρεστο γεγονός.
- Πώς θα χειριστούμε το γεγονός προσφέροντας βοήθεια στα παιδιά:
Ενημερώνουμε έγκαιρα το παιδί. Η καθυστέρηση της ανακοίνωσης του θανάτου, μέσα σε ένα αναπόφευκτο κλίμα στεναχώριας, του δημιουργεί σύγχυση, παρερμηνείες, ανασφάλεια και φόβο.
Λέμε πάντα την αλήθεια. Η παροχή ψεύτικων πληροφοριών δεν προστατεύει το παιδί, αλλά αντιθέτως το κάνει να δίνει δικές του ερμηνείες που μπορεί να είναι πιο τρομακτικές από την ίδια την πραγματικότητα! Ενισχύοντας τη συμμετοχή του στο οικογενειακό πένθος το κάνουμε να νιώθει πιο κοντά μας συναισθηματικά. Εάν προσπαθούμε να αποκρύψουμε γεγονότα, το κάνουμε να νιώθει αποκομμένο από την υπόλοιπη οικογένεια.
Απαντάμε μόνο σε ότι μας ρωτάει. Δε βομβαρδίζουμε το παιδί με πληροφορίες που δεν είναι έτοιμο να ακούσει.. Του δίνουμε χρόνο να εξοικειωθεί με το γεγονός και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Εάν δε γνωρίζουμε κάτι λέμε απλά «δεν ξέρω».
Χρησιμοποιούμε το σωστό λεξιλόγιο. Φράσεις όπως ‘’έφυγε’’, ‘’χάθηκε’’, ‘’πέταξε στον ουρανό’’, ‘’τον πήρε ο θεός’’, θεωρούνται διφορούμενες και ασαφείς για τα παιδιά και είναι απαγορευτικές! Λέμε στα παιδιά τις λέξεις ‘’πέθανε’’ και ‘’θάνατος’’, αλλιώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να θεωρηθεί πώς το γεγονός δεν είναι οριστικό. Ανάλογα με την ηλικία εξηγούμε με αξιόπιστα και απλά λόγια τι συμβαίνει όταν πεθαίνει κάποιος και τι είναι κηδεία.
Αφαιρούμε κάθε αίσθημα ευθύνης από το παιδί. Στα παιδιά συχνά δημιουργούνται αισθήματα ενοχής για το θάνατο των αγαπημένων τους προσώπων. Μπορεί να νιώσουν υπεύθυνα επειδή έκαναν αταξίες ή απαγορευμένες σκέψεις. Διαβεβαιώνουμε ότι τίποτα από αυτά δεν προκάλεσαν το θάνατο και δε θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα για να τον αποτρέψουν.
Εξασφαλίζουμε τη συνέχεια και τη σταθερότητα στις συνθήκες ζωής του στο μέλλον. Τα παιδιά ανησυχούν για το τι θα γίνει μετά το γεγονός, γι’ αυτό και φροντίζουμε να τα ενημερώσουμε για τις αλλαγές στις συνήθειες της οικογένειας, πχ. ποιος θα τα πηγαίνει σχολείο ή ποιος θα τα διαβάζει. Αποφεύγουμε αλλαγές σχολείου ή σπιτιού, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει νέες απώλειες που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Εξηγούμε ξανά και επαναλαμβάνουμε ότι έχει ανάγκη να ακούει το παιδί. Πολύ συχνό φαινόμενο αποτελούν οι επανειλημμένες ερωτήσεις και απορίες των παιδιών για τις συνθήκες του θανάτου στην προσπάθειά τους να αφομοιώσουν το γεγονός. Με ακρίβεια, ειλικρίνια και προσαρμογή της συζήτησης στο επίπεδο κατανόησής τους, θα τα βοηθήσουμε να καλύψουν όλα τα ‘’κενά’’.
Διατηρούμε την ανάμνηση του προσώπου που πέθανε. Συζητάμε και μοιραζόμαστε τις κοινές μας αναμνήσεις με το παιδί. Η συμμετοχή του παιδιού στις οικογενειακές εκδηλώσεις πένθους δεν θα πρέπει να αποκλείεται, αλλά απαιτεί και κατάλληλη προετοιμασία (τι είναι το μνημόσυνο, τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της λειτουργίας). Το ρωτάμε πάντα εάν θέλει να έρθει μαζί μας!
Ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του παρέχοντας υποστήριξη σε σταθερή βάση. Δεν αποτρέπουμε το παιδί να μιλάει για το γεγονός, όποτε το έχει ανάγκη. Καλλιεργούμε ένα κλίμα ασφάλειας , όπου επιτρέπεται το κλάμα, τα ξεσπάσματα, φροντίζοντας πάντα να ανταποκρινόμαστε με συνέπεια στην εκδήλωση της συναισθηματικής του φόρτισης.
- Πότε να συμβουλευτούμε κάποιον ειδικό:
Όταν το παιδί απέχει αρκετό χρονικό διάστημα από το παιχνίδι ή τους φίλους του, όταν παρατηρήσουμε παρατεταμένη μείωση της σχολικής απόδοσής του και προβλήματα συμπεριφοράς με τους δασκάλους ή τους συμμαθητές του, όταν έχει επαναλαμβανόμενους εφιάλτες και μακρόχρονη απώλεια όρεξης για φαγητό και φυσικά όταν παρατηρήσουμε δείγματα αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.
ΠΑΠΑΔΗΜΑ ΕΙΡΗΝΗ
Νηπιαγωγός-Καθηγήτρια προσχολικής αγωγής
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου